Σε… αναμονή κρατά το υπουργείο Περιβάλλοντος, επί δύο έτη, το επιχειρησιακό σχέδιο της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, στο οποίο προβλέπονται επενδύσεις ύψους 200 εκατ. ευρώ για την επέκταση της ανακύκλωσης. Την ίδια στιγμή οι αρχές δεν κάνουν τίποτα για να περιορίσουν το φαινόμενο της εισφοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με όσα επισημαίνει σε συνέντευξή του στη «Ν» ο γενικός διευθυντής της ΕΕΑΑ, Γιάννης Ραζής, αν οι αρμόδιες αρχές περιόριζαν έστω και στο μισό την εισφοροδιαφυγή, θα εξασφαλίζονταν επιπλέον πόροι ύψους 7-8 εκατ. ευρώ ετησίως, που αντιστοιχούν σε 30.000 μπλε κάδους και 30 οχήματα συλλογής κάθε χρόνο.
Ακόμη εξηγεί γιατί το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για την ανακύκλωση έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, ενώ αποκαλύπτει τους στόχους της ΕΕΑΑ για το επόμενο διάστημα.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για την ανακύκλωση έχει τύχει αρνητικής υποδοχής σχεδόν από το σύνολο των ΣΕΔ (Συστήματα Ανακύκλωσης) αλλά και από τους ΟΤΑ και τις επιχειρήσεις. Ποιες οι βασικές ενστάσεις σας;
«Το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου δεν αποτελεί προϊόν συγκροτημένου διαλόγου, ενώ είναι αμφιλεγόμενη η στόχευση αρκετών επιμέρους ρυθμίσεών του, όπως αυτών που καταλήγουν σε υπέρμετρη παρέμβαση του κράτους στα θέματα εσωτερικής λειτουργίας των ΣΕΔ.
Περιλαμβάνει ρυθμίσεις οι οποίες προβληματίζουν, όχι μόνο ως προς την ορθότητα αλλά και ως προς τη δυνατότητα υλοποίησης, ενώ δημιουργεί ερωτήματα αναφορικά με τις προθέσεις του συντάκτη. Ενδεικτικά θα σας έλεγα τα εξής:
* Προβλέπεται υποχρεωτική υλοποίηση 4 ρευμάτων ανακύκλωσης (γυαλί, χαρτί, πλαστικό και μέταλλο), δηλαδή ενός μοναδικού τρόπου συλλογής σε όλη τη χώρα χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι διαφορετικές τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Έτσι ο ρόλος των ΟΤΑ υποβαθμίζεται, αφού δεν θα έχουν οι ίδιοι την αρμοδιότητα να αποφασίζουν τα του οίκου τους. Επιπλέον δεν έχει γίνει μελέτη σχετικά με το ποιο μπορεί να είναι το κόστος αυτής της επιλογής και ποιο το όφελος. Η ΕΕΑΑ επιμένει ότι πρώτα πρέπει σε συνεργασία με τους δήμους να οργανωθούν σχετικά έργα και αφού μελετηθούν τα αποτελέσματα να αποφασιστεί ή όχι η περαιτέρω υλοποίησή τους.
* Η απαγόρευση εκτέλεσης εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης από τα ΣΕΔ είναι μια τόσο γενική και ασαφής ρύθμιση που θα δημιουργήσει ποικίλα εμπόδια και θα σας αναφέρω το εξής παράδειγμα: Αυτή τη στιγμή η ΕΕΑΑ μεταφέρει τα ανακυκλώσιμα υλικά από τα νησιά στα ΚΔΑΥ (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών). Θα μπορεί να συνεχίσει να το πράττει, καθόσον η μεταφορά αυτή είναι προφανώς εργασία εναλλακτικής διαχείρισης;
* Άλλο ένα ζήτημα είναι ο κίνδυνος να πάψουν να λειτουργούν 9 Κέντρα Διαλογής που σήμερα εξυπηρετούν 100 δήμους σε όλη τη χώρα, διότι το νομοσχέδιο προβλέπει λήξη των αδειών λειτουργίας τους. Πραγματικά αδυνατώ να κατανοήσω ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Εφόσον δεν υπάρξουν δραστικές αλλαγές στο σχέδιο νόμου, ένα αποτελεσματικό σύστημα διαχείρισης ανακύκλωσης κινδυνεύει να ανατραπεί. Με δεδομένη την πολυετή εμπειρία μας πιστεύουμε ότι δεν υφίσταται πραγματική ανάγκη για ευρεία αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου, πέρα από ορισμένες οριακές βελτιώσεις ως προς τη λειτουργία και τους ρόλους των εμπλεκομένων στην αλυσίδα της ανακύκλωσης.
Υφίσταται όμως ανάγκη ορθής εφαρμογής του ήδη υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η πολιτεία έχει ήδη τη δυνατότητα να εφαρμόσει την πολιτική της μέσω των Επιχειρησιακών Σχεδίων (Ε.Σ.) των ΣΕΔ, που για να προχωρήσουν χρειάζονται την έγκριση του ΕΟΑΝ (Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης). Ωστόσο, χρόνιο ζήτημα είναι η συνεχής αναβολή λήψης αποφάσεων από την πολιτεία και η μόνιμη τάση μετάθεσης ευθυνών. Χαρακτηριστικά να σας αναφέρω ότι το τελευταίο επιχειρησιακό σχέδιο που έχει καταθέσει η ΕΕΑΑ από το 2014 που αφορά την περίοδο 2015-2020 δεν έχει ακόμα εγκριθεί. Την ίδια στιγμή οι αρχές δεν κάνουν τίποτα για το φαινόμενο της εισφοροδιαφυγής».
Σε τι ποσοστό εκτιμάτε την εισφοροδιαφυγή στον τομέα σας;
«Σήμερα, 14 χρόνια μετά την καθιέρωση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, ανέρχεται περίπου στο 40% των ποσοτήτων των αποβλήτων συσκευασίας που απορρίπτονται στη χώρα. Είναι τυπικό παράδειγμα αδυναμίας της πολιτείας να επιβάλει τον νόμο.
Να το θέσω και αλλιώς, αν οι αρμόδιες αρχές περιόριζαν έστω και στο μισό την εισφοροδιαφυγή, θα εξασφαλίζονταν επιπλέον πόροι ύψους 7-8 εκατ. ευρώ ετησίως, που αντιστοιχούν σε 30.000 μπλε κάδους και 30 οχήματα συλλογής κάθε χρόνο».
Ποια είναι τα αποτελέσματα της δραστηριοποίησης της ΕΕΑΑ αναφορικά με τους στόχους που πρέπει να πετύχει η χώρα;
«Το αντικείμενο της ΕΕΑΑ είναι αποκλειστικά τα απόβλητα συσκευασίας και όχι το σύνολο των υλικών στα απορρίμματα. Επί του αντικειμένου της λοιπόν επιτυγχάνει τους στόχους της.
Σύμφωνα με τα απολύτως μετρήσιμα στοιχεία που έχουμε εκθέσει στον ΕΟΑΝ, ο εθνικός στόχος για 60% αξιοποίηση του συνόλου των αποβλήτων συσκευασίας που έχουν διατεθεί στην εγχώρια αγορά έχει επιτευχθεί, καθώς και οι στόχοι ανά υλικό. Υστέρηση παρατηρείται στο γυαλί.
Για το υλικό αυτό αναπτύσσονται εκτεταμένες δράσεις (μπλε κώδωνες), ενώ έχουν υποβληθεί και συγκεκριμένες προτάσεις στην πολιτεία με σκοπό την προώθηση της ανακύκλωσης του συγκεκριμένου ρεύματος.
Τα 13 χρόνια λειτουργίας μας έχουμε πραγματοποιήσει επενδύσεις άνω των 300 εκατ., δημιουργήσαμε δίκτυο με περίπου 140.000 μπλε κάδους και 5.000 μπλε κώδωνες ειδικά για το γυαλί, έχουμε διαθέσει στους συνεργαζόμενους δήμους 478 ειδικά οχήματα συλλογής, λειτουργούν 32 ΚΔΑΥ σε όλη την Ελλάδα και τα έργα ανακύκλωσης προσφέρουν στην οικονομία 2.200 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Σε συνεργασία με 296 δήμους καλύπτουμε το 92% του πληθυσμού και το 2016 προβλέπουμε ότι θα ανακυκλωθούν περίπου 470 χιλιάδες τόνοι υλικών συσκευασίας και επιπλέον 50 χιλ. τόνοι χαρτί εντύπων.
Μου δίνεται η ευκαιρία να σημειώσω ότι συχνά σε δημόσιες συζητήσεις για την ανακύκλωση γίνεται παρανόηση ή στρέβλωση σχετικά με τα ποσοστά ανακύκλωσης. Η ΕΕΑΑ στοχεύει στα απόβλητα συσκευασιών που αποτελούν περίπου το 20%-25% του συνόλου των απορριμμάτων.
Συνεπώς, παρ’ όλο που οι στόχοι της ΕΕΑΑ επιτυγχάνονται, το γεγονός ότι για το υπόλοιπο 75%-80% των απορριμμάτων δεν έχουν γίνει δράσεις από την πολιτεία, π.χ. μονάδες επεξεργασίας, η ανακύκλωση στο σύνολο των απορριμμάτων είναι χαμηλή συγκρινόμενη με άλλες χώρες της Ε.Ε.
Για να υπάρξει σημαντική αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης, πέρα από τα αποτελέσματα της ΕΕΑΑ και των υπόλοιπων συστημάτων, θα πρέπει να υλοποιηθούν δραστηριότητες επεξεργασίας και ανακύκλωσης κυρίως του ζυμώσιμου τμήματος των απορριμμάτων που την ευθύνη διαχείρισής του έχουν οι αρμόδιες αρχές (δήμοι, περιφέρειες κ.λπ.)».
Γιατί έχετε χαρακτηρίσει υπεραισιόδοξους τους στόχους που έχουν τεθεί;
«Οι στόχοι που έχουν τεθεί μέσω του νέου Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για το 2020 είναι αυτοί που συζητά η Ε.Ε. για το 2030, δηλαδή η ελληνική πολιτεία φέρνει τους στόχους της Ε.Ε. δέκα χρόνια νωρίτερα.
Όπως αναφέραμε και πριν, είναι αδύνατο να αυξηθεί η ανακύκλωση χωρίς μονάδες -π.χ. κομποστοποίησης- και ήδη βρισκόμαστε στα πρόθυρα του 2017 χωρίς να είναι ορατό πότε θα λειτουργήσουν τέτοιες μονάδες. Δεν είναι τυχαίο ότι ο σχεδιασμός έχει χαρακτηριστεί ως φιλόδοξος και από τους ίδιους τους συντάκτες του ΕΣΔΑ. Δεν θα είχε κάποιος αντίρρηση σε οραματικούς και φιλόδοξους στόχους, αλλά χρειάζεται προσοχή όταν τέτοιοι στόχοι παίρνουν ισχύ νόμου».
Τι περιλαμβάνει το επιχειρησιακό σας σχέδιο;
«Με το εξαετές Ε.Σ., ύψους 200 εκατ., στοχεύουμε να δώσουμε ώθηση στην κάλυψη σχεδόν του συνόλου του ελληνικού πληθυσμού, με ιδιαίτερη μέριμνα στο δίκτυο συλλογής γυαλιού.
Παράλληλα, στόχος είναι η βιωσιμότητα των υφιστάμενων έργων και στο σχέδιο περιλαμβάνονται σημαντικού ύψους δαπάνες για την αντικατάσταση του εξοπλισμού συλλογής που έχει παραδοθεί στους ΟΤΑ (κυρίως οχήματα συλλογής και κάδοι).
Έμφαση θα δοθεί στην ενημέρωση των πολιτών προκειμένου να συμβάλουν και από την πλευρά τους -συμμετέχοντας στην ανακύκλωση- στην κυκλική οικονομία».
Το υπουργείο λέει πως κακώς διατηρούν τα ΣΕΔ υψηλά αποθεματικά…
«Τουλάχιστον όσον αφορά την ΕΕΑΑ, το γεγονός πως υπάρχουν αποθεματικά αποδεικνύει ότι γίνεται ορθολογική διαχείριση των πόρων και όχι κατασπατάλησή τους.
Όπως προαναφέραμε, ο προϋπολογισμός του υποβληθέντος Ε.Σ. είναι ύψους 200 εκατ.
Τα διαθέσιμα αντιστοιχούν μόλις στο 10%-15% αυτού του ποσού, κατά συνέπεια το πραγματικό ερώτημα που τίθεται στις αρμόδιες αρχές -και δεν έχει απαντηθεί μέχρι σήμερα- είναι πώς θα χρηματοδοτηθεί το σύνολο του σχεδίου»
πηγή: naftemporiki.gr
