Πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη θα χρειαστεί να βάλουν από το 2017 οι retailers που θέλουν να διατηρήσουν τις θέσεις τους στα σημεία πώλησης των αεροδρομίων της χώρας, τα οποία τελούν σε καθεστώς αναδιοργάνωσης εν όψει των επενδύσεων της Fraport σε συνδυασμό με τις συνεχείς επενδύσεις ανακαίνισης/αναβάθμισης των υποδομών που διαχειρίζεται η εταιρεία Καταστημάτων Αφορολογήτων Ειδών (ΚΑΕ) – διαδικασία που ανοίγει τον δρόμο για είσοδο νέων ισχυρών παικτών και αποχώρηση υφιστάμενων, που ενδεχομένως δεν είναι σε θέση να καταβάλουν υψηλότερο μίσθωμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «N», η παραπάνω διεργασία αναδιανομής της «πίτας» του ταξιδιωτικού εμπορίου έδωσε την ευκαιρία στην αλυσίδα Public, έναν ισχυρό παίκτη της αγοράς του βιβλίου, αλλά και στην WH Smith, μεγάλη βρετανική αλυσίδα, να εγκαινιάσουν την παρουσία τους στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), ενώ ταυτόχρονα προκάλεσε το κλείσιμο της εταιρείας καταστημάτων τύπου Presspoint, που διατηρούσε κατά κάποιον τρόπο «ζωντανό» στην αγορά το σήμα Παπασωτηρίου.
Οι εξελίξεις αυτές είναι ενδεικτικές, διότι «καραμπόλες» φημολογούνται και πέραν της παραχώρησης των συγκεκριμένων χώρων πώλησης. Το γεγονός είναι εύλογο αν ληφθούν υπ’ όψιν μια σειρά από παράγοντες που μαγνητίζουν τους retailers στο ταξιδιωτικό εμπόριο:
1) μια αγορά που έχει επηρεαστεί πολύ λίγο από την κρίση,
2) το εύλογο επενδυτικό ενδιαφέρον κάθε λιανέμπορου, εγχώριου ή ξένου, για τοποθέτηση σε μια θέση απ’ όπου διέρχονται κάθε χρόνο 15,6 εκατ. καταναλωτές [τόσοι είναι οι επιβάτες του ΔΑΑ «Ελ. Βενιζέλος» από την έναρξη του 2016 (Ιανουάριος – Σεπτέμβριος), με αύξηση 10,2%], οι οποίοι κάθε χρόνο πληθαίνουν,
3) ο μεγάλος όγκος τουριστών που διακινείται και από τα άλλα αεροδρόμια της χώρας, όπως αυτά σε δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς.
4) Αν, δε, συνδυάσουμε και τις προσδοκίες για περαιτέρω ανάπτυξη των πωλήσεων με τα μέτρα τόνωσης της αγοράς tax free (μείωση του ανώτατου ορίου συναλλαγών από 120 ευρώ σε 50 ευρώ) και τις επενδύσεις σε νέα σημεία πώλησης, αντιλαμβανόμαστε ότι πολλοί retailers επιθυμούν διακαώς να ενισχύσουν τη θέση τους στην ταξιδιωτική αγορά.
Τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με πληροφορίες, διεξάγονται πυρετώδεις (οριζόντιες) διαβουλεύσεις για την ανανέωση υφιστάμενων και την υπογραφή καινούργιων συμβάσεων από τους επιχειρηματίες εν όψει της νέας σεζόν, με αιχμή τόσο χώρους πώλησης του ΔΑΑ όσο και χώρους πώλησης στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που περνούν σταδιακά στον έλεγχο της Fraport. Πληροφορίες θέλουν τα περισσότερα υφιστάμενα brands να δίνουν αγώνα για να διατηρήσουν την παρουσία τους με ορισμένους μισθωτές να βρίσκονται εκτός παιχνιδιού, λόγω κυρίως των υψηλότερων μισθωμάτων που ζητούν οι εκμισθωτές, οι οποίοι από την άλλη πλευρά δεσμεύονται για επενδύσεις που θα πριμοδοτήσουν μελλοντικά τις πωλήσεις τους.
Η πρόκληση
Οι Γερμανοί επενδυτές, που σχεδιάζουν να δαπανήσουν 330 εκατ. ευρώ σε αναβαθμίσεις υποδομών, ανακαινίσεις και επέκταση χώρων πώλησης, φέρονται να βρίσκονται σε στενή συνεργασία με την ΚΑΕ (που ανήκει στον ελβετικό όμιλο Dufry) τους τελευταίους μήνες με αιχμή το επενδυτικό πλάνο, τη ζήτηση για το νέο χαρτοφυλάκιο brands και τα μισθώματα.
Οι επενδύσεις
Από την πλευρά της ΚΑΕ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η εταιρεία σήμερα διαχειρίζεται ένα χαρτοφυλάκιο 114 καταστημάτων σε 44 σημεία (22 αεροδρόμια, 11 μεθοριακούς σταθμούς και 14 λιμάνια) σε όλη την Ελλάδα. Ειδικότερα, στο δ’ τρίμηνο του 2016 αναμένεται η έναρξη της αναδιαρρύθμισης και ανακαίνισης των εμπορικών καταστημάτων που στεγάζονται εντός του αεροσταθμού του ΔΑΑ «Ελ. Βενιζέλος» στην περιοχή Intra Schengen. Η επένδυση αυτή θα ολοκληρωθεί στο τέλος του α’ τριμήνου του 2017 και από αυτήν αναμένον ο του 2015 ολοκληρώθηκε η αναδιαρρύθμιση και ανακαίνιση 1.127 τ.μ. των χώρων των εμπορικών καταστημάτων που στεγάζονται εντός του αεροσταθμού του ΔΑΑ «Ελ. Βενιζέλος» στην περιοχή Extra Sengen και το κόστος της επένδυσης ανήλθε σε 2,9 εκατ. ευρώ.
Όπως άλλωστε είχε πει στο πρόσφατο συνέδριο της «Ναυτεμπορικής» για το λιανεμπόριο ο διευθύνων Σύμβουλος της ΚΑΕ Γιώργος Βελέντζας, οι τρέχουσες επενδύσεις θα ξεπεράσουν τα 12 εκατ. ευρώ μόνο στο ΔΑΑ, ενώ σχεδιάζονται επενδύσεις σε συνεργασία με τη Fraport και στα άλλα αεροδρόμια, με σκοπό την αύξηση των πωλήσεων. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση τις πωλήσεις του 2016 το αεροδρόμιο της Σαντορίνης παραδόξως υστερεί έναντι εκείνου της Ζακύνθου (1,2 εκατ. ευρώ έναντι 6,5 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) αν και αριθμούν τους ίδιους περίπου αναχωρούντες επιβάτες.
Η Fraport Greece
Μιλώντας στη «Ν» ο Γιώργος Βήλος, γενικός διευθυντής Εμπορικής και Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της Fraport Greece, αναφέρει, «στόχος μας είναι να συνεχίσουμε τη συνεργασία με τις εμπορικές επιχειρήσεις που ήδη δραστηριοποιούνται στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια. Σε αυτή την κατεύθυνση έχουμε ήδη έρθει σε επικοινωνία και συζητάμε μαζί τους για τους τρόπους συνεργασίας την επόμενη μέρα. Σκοπός είναι να εμπλουτίσουμε την εμπορική δραστηριότητα εντός των αεροδρομίων -δίχως να ανταγωνιζόμαστε τα εμπορικά κέντρα των γειτονικών περιοχών- και προς αυτή τη κατεύθυνση έχουμε ανοίξει δίαυλους επικοινωνίας για ενδεχόμενη συνεργασία και με άλλες εμπορικές επιχειρήσεις που μέχρι σήμερα δεν είχαν καταφέρει να έχουν εμπορική δραστηριότητα σε αυτά τα αεροδρόμια».
Η ελληνογερμανική κοινοπραξία σκοπεύει να επεκτείνει τους χώρους από περίπου 200.000 που είναι η συνολική επιφάνεια των 14 αεροδρομίων – μέχρι το τέλος της τετραετίας θα έχουν γίνει 300.000 έως 320.000 τ.μ. υλοποιώντας ανακαινίσεις σε ορισμένα και φτιάχνοντας εξαρχής χώρους σε άλλα. Ενδεικτικά στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης οι χώροι θα ανέλθουν από 15.000 σε 30.000 τ.μ., στη Σαντορίνη θα φτάσουν σε 15.000 τ.μ. από 5.000 τ.μ. σήμερα, στην Κέρκυρα θα αυξηθούν κατά 1.000 τ.μ., ενώ στα Χανιά θα αυξηθούν κατά 5.000 τ.μ.
Η Presspoint
Σημειώνεται ότι η εταιρεία καταστημάτων τύπου Presspoint είχε ειδική μετοχική δομή -λόγω του σκοπού της τόσο στη διάθεση βιβλίων όσο και περιοδικών κι εφημερίδων- στην οποία συμμετείχε και η Παπασωτηρίου Α.Ε. Άλλοι μέτοχοι της Presspoint είναι οι εταιρείες: Ευρώπη Α.Ε, Άργος Α.Ε., και Καθημερινή Α.Ε. συμφερόντων των επιχειρηματιών Μπόμπολα, Ψυχάρη και Αλαφούζου αντίστοιχα. Με το κλείσιμο της Presspoint 70 εργαζόμενοι χάνουν τις θέσεις τους, γεγονός που καυτηρίασε η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΙΥΕ) τονίζοντας τη 16χρονη κερδοφόρα λειτουργία της εταιρείας αλλά και αφήνοντας αιχμές για αδιαφάνεια στο ΔΑΑ αναφορικά με τη διαδικασία προκήρυξης του σχετικού διαγωνισμού.
Οι νέοι παίκτες
Πληροφορίες της «N» αναφέρουν ότι πλειοδότες αναδείχθηκαν οι Public και WH Smith, που αναλαμβάνουν αντίστοιχα τη δραστηριότητα βιβλιοπωλείου και εφημερίδων. Είναι προφανές ότι η υγιής χρηματοοικονομική δομή αποτέλεσε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τους υποψηφίους του διαγωνισμού που έφτασαν στη short list και εν τέλει γι’ αυτούς που πλειοδότησαν.
Η Public είναι η πιο ισχυρή αλυσίδα στον κλάδο του βιβλίου, με ευρύ χαρτοφυλάκιο προϊόντων, από ηλεκτρονικά είδη μέχρι παιχνίδια.
Η εταιρεία κατάφερε να εδραιωθεί σε μια περίοδο κρίσης για την οικονομία (όταν πολυεθνικές του κλάδου όπως η Fnac αποχωρούσαν από την αγορά) αλλά και για την αγορά του βιβλίου ειδικότερα, που βρίσκεται σε συνεχή πτώση από το 2014 μετά και την κατάργηση της ενιαίας τιμής (υπέρ της διατήρησης της οποίας είχε ταχθεί τότε η διοίκηση της αλυσίδας). Σημειώνεται ότι το 2015 κατέγραψε για πρώτη χρονιά λειτουργική κερδοφορία έπειτα από 10 χρόνια παρουσίας στην αγορά και πέτυχε οργανική ανάπτυξη 21%, ενώ σήμερα ελέγχει ένα δίκτυο 50 καταστημάτων στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Η WHSmith plc, γνωστή ως WHS είναι ιστορική βρετανική εταιρεία, υπεύθυνη για τη δημιουργία του συστήματος καταλόγου βιβλίων ISBN και η πρώτη που δημιούργησε αλυσίδα λιανικής πώλησης βιβλίων – λειτουργεί μια αλυσίδα καταστημάτων σε high streets και σταθμούς σιδηροδρόμων, αεροδρομίων, λιμανιών, με παρουσία και σε κλειστές αγορές, η οποία διαθέτει βιβλία, χαρτικά, περιοδικά, εφημερίδες και προϊόντα ψυχαγωγίας. Η έδρα της είναι στο Swindon του Wiltshire και είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.
