Γράφει ο Πέτρος Παπαχρήστου, Διευθυντής Πληροφορικών Συστημάτων Ομίλου ΥΓΕΙΑ
Η χρονοβόρος και κοστοβόρος αρχειοθέτηση και αναζήτηση των κλασικών χάρτινων ιατρικών φακέλων, η ταλαιπωρία από άσκοπη επανάληψη εξετάσεων, η σπατάλη σε αναλώσιμα είδη και φάρμακα, οι καθυστερήσεις στον προγραμματισμό, η αναίτια απώλεια των παλαιοτέρων ιατρικών καταγραφών με σημαντικές πληροφορίες είναι φαινόμενα που για δεκαετίες ταλαιπωρούσαν τους ασθενείς και επιβαρύνουν τους φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας.
Η αξία των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στον τομέα της υγείας είναι πλέον πανθομολογουμένη και η ενσωμάτωσή τους στη διαχείριση των ιατρικών πληροφοριών που αφορούν στον ασθενή έχει αλλάξει σημαντικά τον τρόπο λειτουργίας των μονάδων παροχής υγείας. Τα πρακτικά μειονεκτήματα του κλασικού χάρτινου ιατρικού φακέλου και τα εμφανή πλεονεκτήματα του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου οδήγησαν σε αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας, απλοποίηση των διαδικασιών, σε παρακολούθηση δεικτών ποιότητας και στην αξιοποίηση των σημερινών δυνατοτήτων της τεχνολογίας.
Παράλληλα, η μεγάλη πρόοδος σε τομείς ιατρικής και φαρμακολογίας όπως οι εξελίξεις στη γενετική (αποκωδικοποίηση ανθρώπινου γονιδιώματος), η ανάπτυξη νέων φαρμάκων, η αλματώδης ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών, οι εξελίξεις στον τομέα των ιατρικών μηχανημάτων, αλλά και η χρήση φορητών και φερόμενων (wearable) έξυπνων συσκευών από τους ίδιους τους ασθενείς έχει δημιουργήσει έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, ο οποίος κάνει επιτακτική τη διαχείριση, ανάλυση και εξόρυξη της διαθέσιμης πληροφορίας.
Ειδικά πληροφορικά συστήματα
Ο Όμιλος ΥΓΕΙΑ έχει επιτύχει δυναμική παρουσία στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών. Έχοντας αντιληφθεί τα οφέλη των νέων τεχνολογιών σε όλους τους τομείς, επενδύει διαχρονικά, αναβαθμίζει και επεκτείνει διαρκώς τα πληροφορικά συστήματα για τη διαχείριση των ασθενών, της ιατρικής πληροφορίας και του ιατρικού φακέλου τους, με σεβασμό στο ιατρικό απόρρητο και διασφαλίζει την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Τα πληροφορικά συστήματα υποστηρίζουν τις εργασίες των εργαστηρίων, των απεικονιστικών τμημάτων, των νοσηλευτικών ορόφων, των ιατρών, του φαρμακείου και όλων των άλλων τμημάτων που παρέχουν ιατρικές ή παραϊατρικές υπηρεσίες, με κύριο στόχο την πλήρη ηλεκτρονική διαχείριση και καταγραφή των ιατρικών δεδομένων του ασθενούς, έχοντας πάντα εκείνον στο επίκεντρο.
Τα πληροφορικά συστήματα καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες ενός νοσηλευτικού οργανισμού:
- Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενή (Electronic Health Record).
- Κλινική Διαχείριση Ασθενή.
- Πληροφορικό Σύστημα Εργαστηρίων (LIS).
- Πληροφορικό Σύστημα Ακτινοδιαγνωστικού (RIS).
- Σύστημα Αρχειοθέτησης και Επικοινωνίας Ιατρικών Εικόνων (PACS).
- Ειδικά Συστήματα Διαχείρισης Ασθενών (ΜΕΘ – ΜΗΘ – Χειρουργεία).
- Σύστημα Κωδικοποιήσεων και Ιατρικών Πρωτοκόλλων.
- Ιατρικά Συστήματα Υποστήριξης αποφάσεων.
- Τηλεϊατρικά Συστήματα & Απομακρυσμένης Περίθαλψης (κατ’ οίκον).
Ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Ασθενή έχει στόχο να υποστηρίξει την φροντίδα υγείας του ατόμου εφ’ όρου ζωής, ενώ βοηθά στην πρόσβαση και στο διαμοιρασμό πληροφοριών στους επαγγελματίες υγείας διασφαλίζοντας την ποιότητα υπηρεσιών και προασπίζοντας την ασφάλεια του ασθενή. Τα δεδομένα καταγράφονται σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα και από διαφορετικά συστήματα, αλλά υπάρχει η δυνατότητα ανάκλησής τους και παρουσίασής τους όποτε ο ιατρός, ο νοσηλευτής ή οι άλλοι επαγγελματίες υγείας τα έχουν ανάγκη για την τεκμηρίωση των πράξεών τους. Μέσω της τεχνολογίας και των επικοινωνιών επιτυγχάνεται η άμεση ενημέρωση του ιατρού ακόμα και από το κινητό του τηλέφωνο για τα αποτελέσματα του ασθενή, βελτιώνοντας την καθημερινότητα των ιατρών, μειώνοντας ακόμη και το χρόνο διάγνωσης, αλλά και την εξυπηρέτηση του ασθενή μειώνοντας το χρόνο νοσηλείας.
Βασική προϋπόθεση για τη δημιουργία ενός πετυχημένου ιατρικού πληροφορικού συστήματος είναι όχι απλώς να αποτελεί μεταφορά στοιχείων σε ψηφιακή μορφή, αλλά και να προβλέπει λειτουργίες όπως η υποστήριξη λήψης αποφάσεων, η τυποποιημένη επικοινωνία των πληροφοριών από έναν προσωπικό ιατρικό φάκελο (PHR) μέχρι και τη διασύνδεση με άλλους οργανισμούς στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό (π.χ. EPSOS), αλλά και τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων. Για να είναι αυτό εφικτό απαιτείται ταξινόμηση, ορολογία και κωδικοποίηση των δεδομένων.
Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες υγείας δεν αφορούν σε απλές τεχνολογικές και διαδικαστικές λύσεις στα διάφορα θέματα υγείας, αλλά υποστηρικτικές εφαρμογές που καλούνται να εξυπηρετήσουν τον άνθρωπο, ως αντικείμενο και αποδέκτη των υπηρεσιών.
Ενεργοποίηση νέων υπηρεσιών
Νέες τεχνολογίες επιτρέπουν τη συλλογή ιατρικών δεδομένων χωρίς επίσκεψη στο γιατρό, όπως ασύρματα και φορητά συστήματα για την παρακολούθηση βιολογικών παραμέτρων, συσκευές παρακολούθησης με τη μορφή μικροσκοπικών ηλεκτρονικών αισθητήρων ενσωματωμένων σε ρούχα ή μέσα στο ίδιο το σώμα. Η ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών με την ταυτόχρονη καθιέρωση του Ηλεκτρονικού Φακέλου Ασθενή δίνει τη δυνατότητα για την παροχή νέων υπηρεσιών όπως η διενέργεια ιατρικών τηλεδιασκέψεων, τηλεδιάγνωσης, παροχή δεύτερης γνώμης από εξειδικευμένους ιατρούς, παροχή υπηρεσιών κατ’ οίκον περίθαλψης, αλλά και την πραγματοποίηση μελετών και επιδημιολογικών ερευνών.
Επιπλέον, βοηθητικά υπολογιστικά συστήματα που επικουρούν ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις να ζουν ανεξάρτητα, βοηθώντας τους να εκτελέσουν καθημερινά καθήκοντα. Ειδικά για τη Νόσο Alzheimer, η εξάπλωση υπολογιστών αφής οδήγησε στο πρόγραμμα Sociable, που επιτρέπει την εκτέλεση νοητικών ασκήσεων από ανθρώπους με ήπιες νοητικές διαταραχές.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι σημαντικό στο σχεδιασμό λύσεων στην περιοχή των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας είναι η στενή και μακρόχρονη συνεργασία των επαγγελματιών της πληροφορικής με τους επαγγελματίες υγείας. Αυτή η καθημερινή επαφή είναι απαραίτητη για να υπάρχει σε βάθος κατανόηση της ιατρικής διαδικασίας και των χαρακτηριστικών οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων υγείας. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η επανάσταση της πληροφορικής έχει αμέτρητα πλεονεκτήματα, με κύριο αυτό της ταχύτατης διασποράς των πληροφοριών, αλλά σε κάθε περίπτωση η πληροφορία δεν αντικαθιστά την γνώση και την εμπειρία, με τις οποίες τελικά επιτυγχάνεται η εξατομικευμένη και επιτυχημένη θεραπεία.
